บทความเชิงวิชาการเรื่อง 'พิษจาก "องุ่น" และ "ลูกเกด"

พิษจาก "องุ่น" และ "ลูกเกด"

องุ่นจัดเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญชนิดหนึ่งของประเทศสหรัฐอเมริกา และจัดเป็นอันดับสองรองจากอุสาหกรรมการผลิตส้ม ภายหลังจากฤดูการเก็บเกี่ยว องุ่นไร้เมล็ดพันธุ์ต่างๆ จะถูกส่งเข้าโรงงานเพื่อผลิดเป็นลูกเกดชนิดไร้เมล็ด โดยผ่านวิธีการตากแดด ซึ่งจะได้ลูกเกดที่มีสีดำคล้ำ หรือทำการอบแห้งและถนอมอาหารด้วยสารซัลเฟอร์ไดออกไซด์เพื่อให้ได้ลูกเกดสี ทอง องุ่นและผลิตภัณท์ชนิดต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นลูกเกดธรรมชาติและลูกเกดสีทองนั้น เป็นผลไม้และส่วนประกอบอาหารและขนมที่เป็นที่นิยมกันทั่วโลก ปัจจุบันพบว่ามีรายงานเกี่ยวกับการเป็นพิษของการกินองุ่น และลูกเกดในสุนัขหลายกรณี ถึง แม้ในประเทศไทยยังไม่เคยมีรายงานความเป็นพิษของลูกเกดในสุนัข อย่างไรก็ตาม จากรายงานจากวารสารทางสัตวแพทย์ที่บ่งถึงความเป็นพิษของลูกเกดนั้น คงปฏิเสธไม่ได้ว่ามีความรุนแรงและมีผลข้างเคียงมาก ดังนั้นทางที่ดีเราควรรู้ถึงความรุนแรงและอันตรายจากการกินองุ่น และผลิตภัณท์ที่มาจากองุ่นว่าเพราะเหตุใด ผลไม้ชนิดนี้จึงต้องห้ามในสุนัข และหาวิธีทางป้องกันขนาดความเป็นพิษภายหลังจากที่สุนัขทานองุ่นหรือลูกเกด มีรายงานไว้ในนิตยสารทางการแพทย์ คือ การกินองุ่นหรือลูกเกดในขนาดมากกว่าหรือเท่ากับ 3 กรัม ต่อน้ำหนักตัวสุนัข 1 กิโลกรัม สามารถทำให้สุนัขแสดงความผิดปกติต่างๆได้ ความเป็นพิษที่เกิดขึ้นอย่างเห็นได้ชัด คือ สุนัขจะแสดงอาการของภาวะไตวายเฉียบพลัน โดยสุนัขจะแสดงอาการอาเจียนภายใน 2-3 ชั่วโมง ตามมาด้วยอาการเบื่ออาหาร, ซึม, ท้องเสีย และแสดงอาการปวดท้องอย่างเห็นได้ชัด นอกจากนั้นหากเจ้าของสังเกต จะพบว่าสุนัขมีการขับปัสสาวะลดลง หรือไม่มีปัสสาวะ และมีอาการอ่อนแรงร่วมด้วย
         

ภาวะไตวายเฉียบพลันในกรณีที่สุนัขกินองุ่นหรือลูกเกดเข้าไปนั้น ยังไม่สามารถบ่งบอกถึงสาเหตุได้อย่างชัดเจน อย่างไรก็ตามพบว่ามีหลายประเด็นที่อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดความผิดปกติ ต่างๆ ได้ เช่น สารพิษจากเชื้อราชนิดที่มีผลต่อการเสื่อมและตายของเซลล์เยื่อบุท่อไต ที่พบในองุ่นหรือลูกเกด (ในต่างประเทศเคยมีการตรวจพบสารพิษชนิดนี้ในไวน์และน้ำองุ่น), ยา ฆ่าแมลงที่ใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตองุ่นซึ่งอาจส่งผลให้เกิดการตายของเซลล์ เยื่อบุท่อไต หรือแม้แต่ปัจจัยต่างๆ ภายหลังจากการกินเข้าไปที่ส่งผลให้เลือดไปเลี้ยงที่ไตน้อยลงและเกิดความผิด ปกติตามมา เมื่อนำสุนัขไปพบสัตวแพทย์เพื่อทำการตรวจ ร่างกาย สัตวแพทย์จะตรวจวินิจฉัยด้วยการเจาะเลือดตรวจ และพบว่ามีค่าการทำงานของไตเพิ่มสูงขึ้น, แร่ธาตุต่างๆ ในร่างกายเปลี่ยนแปลงไป เช่น ฟอสฟอรัส, แคลเซียม และ โปแตสเซียมในเลือดสูง ซึ่งมีผลมาจากสาเหตุต่างๆ กัน และยังส่งผลให้เกิดความผิดปกติต่อระบบการทำงานต่างๆ ในร่างกายสืบเนื่องกัน หากเจ้าของพบว่าเจ้าสุนัขแสนซนของเราได้กินองุ่นหรือลูกเกดเข้าไป ควรรีบตรวจสอบปริมาณที่สุนัขกินเข้าไป และรีบนำสุนัขไปพบสัตวแพทย์ทันทีเพื่อทำการตรวจร่างกายและรักษาอย่างทันท่วง ที โดยภายหลังจากการกินองุ่นหรือลูกเกดแล้ว ต้องพยายามให้สัตว์อาเจียนกากอาหารออกมา โดยอาจใช้ยากระตุ้นการอาเจียน นอกจากนั้นอาจให้ผงถ่านแก่สุนัขเพื่อดูดซึมสารต่างๆ ที่คาดว่าอาจเป็นสาเหตุทำให้เกิดความผิดปกติจากการกินองุ่น หรือลูกเกด (เนื่อง จากขบวนการผลิตลูกเกดนั้นต้องอาศัยการอบแห้ง ดังนั้นเมื่อทำการให้ยากระตุ้นการอาเจียนหรือการให้ผงถ่านทางการกินนั้น อาจทำให้ลูกเกดอมสารละลายของยาและพองตัวมากขึ้นได้) จากนั้นสัตวแพทย์จะทำการรักษาโดยการให้สารน้ำและยาต่างๆ เพื่อช่วยเพิ่มเลือดไปเลี้ยงที่ไตและลดภาวะไตวายแบบเฉียบพลัน
อย่างไรก็ตามหากเจ้าของสุนัขไม่ทราบประวัติว่าสุนัขได้กิน องุ่นเข้าไปหรือไม่ อาการต่างๆ ดังที่กล่าวมานี้ ควรที่จะนำมาวินิฉัยแยกแยะจากโรคหรือความผิดปกติอื่นๆ ที่สามารถแสดงอาการแบบเดียวกันได้ เช่น การทานสาร Ethylene glycol หรือการติดต่อโรคเลปโตสไปโรซิส เป็นต้น